Người dân Việt thường chọn cây mai để thờ cúng và trang hoàng trong nhà không phải là điều bỗng nhiên. Hoa mai trong ngày lễ Tết đặc thù là Tết tại Nam Bộ có ý nghĩa rất linh thiêng và quan trọng, cộng trang yêu mai vàng Đánh giá trong bài viết này.

Cứ mỗi lúc Tết đến, các con phố phường, nhà cửa người Việt đều trang hoàng những đóa hoa mai vàng, những cành mai được người người chu đáo tuyển lựa để mang về dâng lên ông bà cha ông, cầu mong cho một năm mới an khang, hạnh phúc.

Thế nhưng ít người nào biết được tại sao mai vàng lại là tượng trưng của ngày Tết cổ truyền của người Việt. Ấy là lí do mà chúng tôi mong chờ mang tới cho bạn những thông báo bổ ích để hiểu hơn về văn hóa người Việt.

1. Giới thiệu cây hoa mai và nguồn gốc cây mai

Trong tiếng anh, hoa mai là Apricot Flowers và có tên công nghệ là Ochna integerrima. Không những thế, cây mai còn có tên khác là cây hoàng mai. Cây thuộc họ Mai (Ochnaceae) và rất được ưa chuộng vào ngày Tết Nguyên Đán ở Việt Nam, đặc trưng là ở miền Nam.

Tại Việt Nam, cây mai có mặt chủ yếu tại những khu rừng thuộc dãy Trường Sơn, Đồng bằng sông Cửu Long, và các thức giấc Quảng Nam, Đà Nẵng, Khánh Hòa. Ở các vùng cao nguyên cũng có 1 vài lượng ít cây sinh sống.

xuất xứ hoa mai

nguồn gốc của hoa mai là trong khoảng Trung Quốc, chúng xuất hiện trên đất nước này cách đây khoảng hơn 3000 năm trước. Theo ghi chép của Phí Cung Ấn đời Minh ở sách “Trân hương bảo ngự” kể rằng: “Đắc Kỷ ái lãm hàn mai. Trụ tằng ngự tuyết đồng lãm chi”. Dịch ra có tức thị "Đắc Kỷ thích ngắm hoa mai trong lạnh giá. Trụ vương thường đội tuyết cộng ngắm."

Nhờ vẻ đẹp của hoa mai, từ thời xa xưa, người Trung Quốc vốn yêu thích hoa mai, hoa mai cùng với Tùng, Cúc không những được xem là lực lượng “Tuế hàn tam hữu” mà còn được được trân trọng là quốc hoa của mình.

Thuở Việc trước tiên, hoa mai được đặt với những cái tên nghe khá hoa mỹ và dựa trên đặc trưng của hoa như “Yên chi mai” chỉ loài hoa mai có màu đỏ hồng, “Thủy tiên mai” là loại hoa mai 6 cánh tròn giống như hoa thủy tiên, “Lục ngạc mai” tức loài mai có đài hoa màu xanh đậm,… Theo tư liệu cũ ghi chép lại, hoa mai của Trung Quốc được phân thành 4 loại chính, ấy là: Bạch mai, Thanh mai, Hồng mai và Mặc mai.

Hoa mai Việc ban đầu vốn là cây hoang dại. Cây thích ứng tốt với điều kiện khí hậu nhiệt đới, khả năng sinh trưởng và phát triển tốt. Người ta nhận thấy giả dụ cây mai được coi ngó tỉ mỉ thì hoa nở sẽ rất đẹp và cây có tuổi thọ cao.

Chính nhờ đặc điểm rụng lá vào cuối mùa đông, nở hoa lúc đầu mùa xuân nên cây mai thường được trồng làm cây cảnh chơi Tết Nguyên Đán ở châu Á khái quát và Việt Nam đề cập riêng.

2. Đặc điểm của cây mai vàng

hình dáng và bộ rễ

Cây mai có dáng vẻ thanh cao, thuộc loại cây đa niên, tức có thể sống và lớn mạnh tốt đến hơn một trăm năm. Cây mai vàng là cây thân gỗ, nên thân chắc chắn, cành hơi giòn nhưng vẫn có thể uốn để tạo dáng cây. Thân cây xù xì và phổ thông cành nhiều nhánh. Tán cây có lá thưa, nếu để vững mạnh tự do thì cây mọc trong khoảng hạt có thể cao tối đa tới 20 – 30m. Gốc cây tương đối to, và bộ rễ cây mai vàng lồi lõm có độ đâm sâu tới hai – 3m.

Lá mai

Lá mai là lá đơn, mọc xen kẽ so le, có phiến lá hình dáng trứng thon dài. Lá có màu xanh biếc nhưng mặt dưới của lá màu khá ánh vàng.

Hoa mai

Hoa mai là loại hoa lưỡng tính. Hoa mọc ra từ các nách lá và cấu tạo từng chùm. Đầu tiên hoa mọc ra hoa cái, sau ấy hoa cái sẽ nở bung ra xuất hiện những chùm nụ xanh non. Trong khoảng một tuần, nụ hoa sẽ nở thành những cánh hoa mai vàng tươi nhãi con. Cấu tạo hoa mai thường có 5 cánh nhỏ và phong thanh nhưng cũng có bông đặc biệt lên đến 9 – 10 cánh. Hoa mai thường nở trong 3 ngày sẽ tàn.

thời kì nở

Tuy hoa mai thường nở vào mùa xuân nhưng do thời tiết đổi thay nên việc ra hoa cũng thất thường, dẫn tới hiện tượng cây mai nở sớm hoặc hoa mai nở trái mùa. Chẳng hề phần đông hoa đều có thể đậu quả. Ví như hoa nào đậu thì sau lúc tàn, bầu noãn của hoa sẽ phình to lên. Thời kì sau sẽ kết hạt.

3. Các loại hoa mai

Theo Con số, trên toàn cầu hiện nay có khoảng hơn 24 loại cây mai và tại Việt Nam có khoảng 19 loại. Trong ấy, 6 loại mai phổ biến nhất trên thế giới ấy là Mai Cao Miên (Mai vàng Campuchia), Mai vàng Indonesia, Mai vàng Myanmar, Mai vàng Nam Phi, Mai vàng châu Phi và Mai vàng Madagascar.

Bên dưới là tổng hợp những loại mai phổ thông nhất:

Mai Tứ Quý

Cây mai Tứ Quý còn được gọi là cây mai đỏ và có tên kỹ thuật là Ochna Atropurpurea. Đây là loài hoa kiểng không những mở vào màu xuân mà có thể nở quanh năm. Đặc trưng hơn phổ quát loài khác, cây mai này nở hoa hai lần, lần đầu màu vàng, lần tiếp màu đỏ. Lúc đầu nở, hoa mai có 5 cánh vàng tươi sẽ rụng hết lúc tàn, còn 5 đài hoa chuyển sang đỏ sẫm và úp vào như búp ôm lấy nhụy hoa.

Hạnh Mai

Cây hạnh mai có tên khoa học là Prunes Mume, tên gọi khác là cây mai mơ. Nó có chiều cao khắc phục hơn phổ quát loài khác, chỉ khoảng 6 – 9m. Lá cây mai mơ bản rộng hình bầu dục, nhọn ở đầu và có răng cưa nhẹ. Hoa mai 5 cánh thường có 2 sắc màu nổi bật là trắng và hồng. Quả lúc non thì màu xanh, lúc chín sẽ có màu vàng và có vị chua chua ngọt ngọt.

Bạch Mai

Hoa bạch mai có chiều cao tối đa khoảng 15m, được trồng chủ yếu ở Bến Tre, vùng núi Bà Đen – Tây Ninh, Hà Tiên. Hoa có màu trắng tinh khiết, gồm 6-8 cánh dày, khá tròn, nhụy vàng và khá giống như hoa sứ. Một nhược điểm của oài mai trắng này khá khó trồng và chăm nom.

Hồng Mai

Tên kỹ thuật của cây Hồng mai là Jatropha pandurifolia thuộc cây thân gỗ, chiều cao chỉ khoảng 1 – 4cm. Lá cây màu xanh thẫm, mọc đơn lẻ và xẻ thùy. Hoả hồng mai 5 cánh, màu hồng xinh và nhị hoa vàng tươi. Hoa mọc thành cụm ở các đầu nhánh và nở rải rác vòng vèo năm chứ không chỉ vào mùa xuân. Quả của hồng mai khi chín thì có màu nâu đen.

Hoàng Mai

Đây là loại cây mai vàng còn có tên khác là Lạp mai. Những bông hoa năm 5 cánh nhỏ nhắn, có màu vàng tươi tinh ranh. Cây có tên Lạp mai vì loại cây mai này mỗi năm chỉ nở một lần vào cuối tháng chạp âm lịch.

Song Mai

Vốn dĩ được gọi tên như vậy là vì loài mai này thường ra hoa kết trái từng đôi. Hoa có màu trắng muốt, trông thanh khiết và tinh khôi.

Mai Chiếu Thủy

Cây mai chiếu thủy là loài cây đa niên có tên kỹ thuật là Wrightia Religiosa chỉ cao khoảng 1,5m có rộng rãi cành nhánh, gốc cây tương đối lớn. Lá cây nhỏ nhưng dài và mọc theo cặp. Hoa có màu trắng và mọc thành từng chùm nhỏ, gồm 5 cánh nhỏ và có mùi thơm nhẹ nhàng. Được gọi như thế là do cây có đặc điểm cuống hoa luôn hướng xuống dưới đất.

Nhất Chi Mai

Cây nhất chi mai có gốc lớn xù xì, thân gỗ đen bóng. Lá nhỏ, có màu xanh non, phần đầu nhọn nhìn giống hình mũi mác. Hoa nhất chi mai nhỏ hơn so với các loại khác gồm phổ thông cánh mỏng, Đầu tiên có màu trắng, đến gần lúc hoa tàn thì chuyển dần sang màu đỏ. Hoa có thể mọc bông đơn hoặc thành chùm.

1 vài loại hoa mai khác

Ngoài những loại mai phổ quát nhất như trên, Việt Nam còn có phổ quát loại mai khác. Chả hạn như cây mai hoa đăng, cây mai dương, cây mai chỉ thiên (cây mai vạn phúc, cây mai tiểu thư), cây thanh mai, cây mai hoàng yến, cây hoa mai đá, cây tùng tuyết mai, cây mai nhật, cây mai thái, cây cẩm tú mai, cây mai rừng (mai núi), cây bạch tuyết mai,…

=== >> Mời bạn có thể xem thêm kỹ thuật chăm sóc mai vàng

4. Cách trồng cây mai

phương pháp nhân giống cây mai vàng

Cây hoa mai có thể được nhân giống bằng rộng rãi cách, trong đó phổ thông nhất là gieo hạt và chiết cành. Mỗi công nghệ đều có những ưu nhược điểm riêng đối với cây mai như sau:

• phương pháp gieo hạt: lúc gieo hạt, các bạn sẽ có số lượng phổ quát cây mai con, chúng có thể sống từ 30 - 40 năm nếu được phát triển tự do, giúp tiết kiệm công sức và thời gian. Tuy thế, nhược điểm là cây mai mới sẽ ko mang những đặc tính tốt từ cây mẹ như: Ít cành hơn, hoa lá nhỏ, màu sắc khác,…

• công nghệ chiết cành: Ưu điểm của cách này chính là giữ nguyên được những đặc tính tốt trong khoảng cây giống Ban đầu. Khi chiết cần phải chọn cành nhỏ, khỏe mạnh rồi cắt khoanh vỏ dài 3 – 4cm, đảm bảo không cắt lẹm vào gỗ. Sử dụng hổ lốn đất trộn với xơ dừa, phân chuồng hoai mục,… để bó xung quanh vết cắt. Sau ấy đều đặn tưới nước, coi sóc tới khoảng 3 tháng sau thì bầu đất ra đa dạng rễ rồi các bạn mới tiến hành cắt nhánh đó rời khỏi cây mẹ.

công nghệ trồng cây mai vàng

khi trồng cây mai, bạn cần đảm bảo được mật độ, khoảng cách trồng cây đủ rộng để cây lớn mạnh toàn diện.

Đất trồng cũng là một nhân tố rất quan trọng, các bạn cần chuẩn bị đất tất cả độ ẩm, độ mùn và chất dinh dưỡng bằng cách trộn thêm với xơ dừa, tro trấu, than bùn và phân chuồng hoai mục,...

Mai vàng là giống cây chịu được nắng hạn nên các bạn có thể tưới nước 2 lần/ngày vào buổi sáng và chiều tối cho chúng với một lượng thích hợp, bảo đảm cây không bị héo mà cũng không bị ngập úng.

Trong công đoạn trồng bạn phải phối hợp bón phân với những loại phổ biến đạm và lân cho cây thay vì kali. Có thể sử dụng phân NPK với lượng phù hợp, bón xa gốc cây và bón khoảng hai – 3 lần/tháng. Nên bón phân vào mùa mưa thì sẽ hữu hiệu hơn. Không những thế, sau lúc thay đất cho cây khoảng 3 – 4 tháng, có thể bón thêm cho cây phân chuồng, phân gia súc gà, vịt.

Nhớ thường xuyên dọn cỏ dại, vun xới gốc và bắt sâu bệnh cho cây. Hoặc lời khuyên cho bạn là nên diệt cỏ trước khi vào mùa mưa cho mai nhé!

5. Ý nghĩa hoa mai ngày Tết

từ xưa, cây mai đã gắn bó với làng quê ruộng vườn xứ sở Việt Nam, gắn bó với con người từ lúc tổ tiên khai đất lập làng để sinh sống. Cây ươm mầm, cắm rễ sâu trong đất, chẳng chịu khuất phục bởi gió bão, dù thời tiết có nghiệt ngã đến mấy vẫn bền bỉ theo năm tháng, vẫn tràn trề sức sống nở hoa đầu xuân.

Nên cây mai được tiên sư cha ta ngày xưa nếu là tượng trưng của cốt cách, luôn giữ vững trong tâm khảm đạo lý ơn nghĩa, như nhựa sống dẻo dai trải qua bao gió sương để rồi đơm hoa đúng vào đầu xuân đem lại sắc hương ngọt ngào.

tương truyền, trước lúc Mãn Giác Thiền sư viên tịch đã viết:

"Chớ tưởng xuân tàn hoa rụng hết

Đêm qua sân trước một nhành mai."

Chỉ sau một đêm, trước thềm bỗng dưng hàng loạt những nhành mai nhộn nhịp một cách diệu huyền. Có nhẽ Chính vì thế gia đình nào cũng nỗ lực trang trí một số hoa mai tấp nập trong nhà với ước mong bước sang năm mới có nhiều niềm vui, hạnh phúc.

Bên cạnh đó sắc mai vàng biểu tượng cho sự phong túc, sang giàu phú quý. Mai vàng nở đầu năm như đem đến sự phồn vinh, hạnh phúc cả một năm.

6. Cách chăm nom cây tương lai Tết

kỹ thuật cắt tỉa cây mai

các bạn cần cắt tỉa cành hợp lý tùy theo dạng hình và kích thước Việc trước tiên của cây. Thường ngày sẽ cắt bỏ ⅓ cành đi hoặc tỉa cành trên ngắn hơn hàng dưới giống như dáng cây thông.

thời khắc tỉa cành hợp lý là trước ngày 15 âm lịch, ví như chậm chất thì cũng chỉ nên vào ngày 20.

Vệ sinh cây mai

bạn có thể dùng vòi phun nước mạnh vào cây để rong rêu, nấm mốc ở thân cây bị bong tróc ra sạch. Hoặc cách khác là sử dụng phân ure pha đặc phun vào cây (không để chảy xuống gốc), đợi 10 phút rồi đánh bật nấm mốc bằng cách sử dụng bàn chải chà mạnh lên cây.

Mai vàng luôn là chọn lọc của người Việt để dâng lên tiên tổ và trang hoàng trong ngày Tết kể lên sự bền vững, niềm tin và sự bình yên của cuộc sống, mong ước một năm mới tràn ngập hạnh phúc, sung túc và đầy may mắn.