Vì vậy, để làm được các bài tập dạng nhận biết các cation, anion trong các hợp chất hoá học vô cơ, các em cần nắm vững tính chất vật lý để biết màu sắc đặc trưng của nguyên tố và nắm vững tính chất hoá học để biết các phản ứng đặc trưng có dấu hiệu quan sát được (như có kết tủa không, màu gì? có khí bay hơi không, mùi gì?).

Bài viết dưới đây sẽ cung cấp một số dấu hiệu nhận biết các cation và anion trong các hợp chất hoá học vô cơ để các em có thể vận dụng giải toán.

Cách nhận biết và phân biệt một số cation, anion trong hợp chất vô cơ thuộc phần:  CHƯƠNG VIII. PHÂN BIỆT MỘT SỐ CHẤT VÔ CƠ

I. Cách phân biệt và nhận biết các ion trong hợp chất hoá học

1. Nhận biết ion cation Na+

- Thuốc thử, phương pháp: Hồ quang điện, ngọn lửa

- Dấu hiệu: Màu Vàng tươi

2. Nhận biết ion cation K+

- Thuốc thử, phương pháp: Hồ quang điện, ngọn lửa

- Dấu hiệu: Màu Tím

3. Nhận biết ion cation Li+

- Thuốc thử, phương pháp: Hồ quang điện, ngọn lửa

- Dấu hiệu: Màu Đỏ son

4. Nhận biết ion cation Ca2+

a) Thuốc thử, phương pháp: Hồ quang điện, ngọn lửa

- Dấu hiệu: Màu Đỏ gạch

b) Thuốc thử, phương pháp: CO32-

Ca2+ + Na2CO3 → CaCO3↓ trắng + 2Na+

- Dấu hiệu: Kết tủa trắng

5. Nhận biết ion cation Ba2+

a) Thuốc thử, phương pháp: Hồ quang điện, ngọn lửa

- Dấu hiệu: Màu Xanh nhạt

b) Thuốc thử, phương pháp: SO42-, CrO42-

Ba2+ +  Na2SO4 → BaSO4↓ trắng +  2Na+

2Ba2+ +  K2Cr2O7 → 2BaCrO4↓ trắng + 2K+

- Dấu hiệu: Kết tủa trắng

6. Nhận biết ion cation Mg2+

- Thuốc thử, phương pháp: NaOH

Mg2+ +  2NaOH → 2Na+  + Mg(OH)2 ↓ trắng

- Dấu hiệu: Kết tủa trắng

7. Nhận biết ion cation Cu2+ (màu xanh)

a) Thuốc thử, phương pháp: NaOH

Cu2+ + NaOH → Na+ + Cu(OH)2 ↓ xanh lam

- Dấu hiệu: Kết Xanh lam

b) Thuốc thử, phương pháp: NH3

Cu2+ + 2NH3 + 2H2O → 2NH4+  + Cu(OH)2↓xanh lam

Cu(OH)2 + 4NH3 →  Cu(NH3)4(OH)2

- Dấu hiệu: Kết tủa xanh lam tan được trong NH3 dư tạo màu xanh đặc trưng

c) Thuốc thử, phương pháp: Na2S

Cu2+ + Na2S → CuS↓ đen +  2Na+

- Dấu hiệu: Kết tủa màu đen

8. Nhận biết ion cation Zn2+

a) Thuốc thử, phương pháp: NaOH

Zn2+ + 2NaOH → Zn(OH)2↓keo trắng + 2Na+

Zn(OH)2 + 2NaOH → Na2ZnO2 + H2O

- Dấu hiệu: Kết tủa keo trắng, tan được trong NaOH dư

b) Thuốc thử, phương pháp: NH3

Zn2+ + 2NH3 + H2O → Zn(OH)2↓keo trắng + 2NH4+

Zn(OH)2 + 4NH3  →  [Zn(NH3)4](OH)2

- Dấu hiệu: Tạo kết tủa keo trắng, tan được trong NH3 dư (tạo phức tan)

9. Nhận biết ion cation Al3+

a) Thuốc thử, phương pháp: NaOH

Al3+ + 3NaOH → Al(OH)3 ↓ keo trắng + 3Na+

Al(OH)3 +  NaOH → NaAlO2  + 2H2O

- Dấu hiệu: Tạo kết tủa keo trắng, tan được trong NaOH dư

b) Thuốc thử, phương pháp: NH3

Al3+ + 3NH3 + 3H2O → Al(OH)3↓keo trắng + 3NH4+

- Dấu hiệu: Tạo kết tủa keo trắng

10. Nhận biết ion cation Fe2+

- Thuốc thử, phương pháp: NaOH

Fe2+ + 2NaOH → Fe(OH)2↓trắng xanh + 2Na+

4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 4Fe(OH)3↓nâu

- Dấu hiệu: Kết tủa trắng xanh, hóa nâu trong không khí

11. Nhận biết ion cation Fe3+

- Thuốc thử, phương pháp: NaOH

Fe3+ + 3NaOH → Fe(OH)3↓nâu đỏ + 3Na+

- Dấu hiệu: Kết tủa nâu đỏ

12. Nhận biết ion AlO2-

- Thuốc thử, phương pháp: NH4+

AlO2-  + NH4+ + H2O → Al(OH)­3↓trắng keo + NH3­↑

- Dấu hiệu: Kết tủa keo trắng, có có bọt khí thoát ra

13. Nhận biết ion SiO3-

- Thuốc thử, phương pháp: HCl

SiO32-  + HCl → Cl- + H2SiO3↓keo trắng

- Dấu hiệu:  Kết tủa keo trắng

14. Nhận biết anion NH4+

- Thuốc thử, phương pháp: NaOH

NH4+ + NaOH → Na+ + NH3­ + H2O

- Dấu hiệu: Bọt khí không màu thoát ra làm xanh quỳ tím ẩm

15. Nhận biết anion Cl-

- Thuốc thử, phương pháp: AgNO3

Cl-  + AgNO3  →   AgCl↓trắng  +  NO3-

- Dấu hiệu: kết tủa màu trắng

16. Nhận biết anion Br-

- Thuốc thử, phương pháp: AgNO3

Br-   +   AgNO3  →   AgBr↓trắng ngà  +   NO3-

- Dấu hiệu: kết tủa màu trắng ngà

Nguồn : Giải Hóa 12